İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), eylül ayında 44,3’e gerileyerek sektördeki zayıflamayı işaret etti. Ağustosta 47,8 olan PMI, 50 eşik değerinin altına düştüğünde daralmaya işaret ediyor. Bu düşüş, Türkiye imalat sektöründe faaliyet koşullarının Mayıs 2020’den bu yana en sert bozulmasını yansıtıyor.
Talep Zayıflığı Üretimi Yavaşlattı
PMI sonuçlarına göre, talep zayıflığı imalatçıların yeni siparişlerinde son 4,5 yılın en sert düşüşüne neden oldu. Hem iç hem de dış talepteki bu durgunluk, ihracat siparişlerinin de yavaşlamasına yol açtı. Yeni siparişlerdeki düşüşle birlikte üretim de altı ay üst üste daralma kaydetti. Özellikle, üretimdeki daralma Mayıs 2020’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
İstihdam ve satın alma faaliyetleri de talep düşüşüne paralel olarak geriledi. Bazı firmalar tam zamanlı çalışanlarını işten çıkardığını bildirirken, Nisan 2020’den bu yana istihdamda en büyük daralma yaşandı. İmalatçıların hem girdi hem de nihai ürün stokları azalmaya devam etti.
Tedarik Zincirleri İyileşti
Zayıf talep, tedarik zincirleri üzerindeki baskıyı hafifletti ve eylülde teslimat süreleri son 9 ayda ilk kez kısaldı. Ancak liradaki zayıflık ve ham madde fiyatlarındaki artış, girdi maliyetlerinin yükselmesine neden oldu. Enflasyonist baskılar son üç ayın en düşük seviyesine inse de maliyet artışları devam etti ve nihai ürün fiyatlarındaki yükseliş ağustos ayıyla benzer seviyede gerçekleşti.
İmalat Sektöründeki Genel Durum
Sektörel bazda bakıldığında, Kasım 2018’den bu yana ilk kez takip edilen tüm sektörlerde istihdam daralması yaşandı. En sert daralma, tekstil sektöründe görülürken, makine ve metal ürünleri sektörlerinde de ciddi üretim düşüşleri yaşandı. Yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak imalatçılar düşük iş yükleri nedeniyle istihdamlarını azalttı.
Girdi maliyetleri tüm sektörlerde artmaya devam ederken, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörlerinde bu artış en yüksek oranda kaydedildi. Ancak, tedarik zincirlerinde genel bir iyileşme yaşanarak, teslimat süreleri birçok sektörde kısaldı.
Ekonomik Görünüm
S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, imalat sektöründeki yavaşlamanın üçüncü çeyreğin sonlarında daha da derinleştiğine işaret etti. Harker, birçok firmanın talep yetersizliği nedeniyle üretim, istihdam ve satın alma faaliyetlerinde azalma kaydettiğini belirtti. Enflasyon baskılarının azalmış olmasına rağmen, fiyatlardaki artışların talep ortamını iyileştirmeye yeterli olmadığını da ekledi.
Bu veriler, Türkiye imalat sektörünün zorlu bir dönemden geçtiğini ve talep artışı sağlanmadan sektördeki daralmanın sürebileceğini gösteriyor.